Ściany mają uszy, kamienie mogą mówić...
Świat trochę inny od naszego, trochę mniej oczywisty
i pełen tradycji kryje się w wiekach minionych. Mądrość
dzisiejsza to dziedzictwo tych, którzy odkrywali pierwsze zależności
i uczyli się na pierwszych błędach. Poszukując pierwowzorów
współczesnych porzekadeł sięgamy do kultur orientalnych i
egzotycznych.
Przysłowia, bajki, morały, systemy filozoficzne, metafory,
których odczytanie jest dziś co najmniej kłopotliwe. Prawdy w nich
zawarte są jednak wciąż aktualne.
Nasza osobowość jest dla nas
źródłem nieszczęść, a nieszczęścia kształtują naszą
osobowość- powiada
przysłowie z krańców Azji. Motyw kręgu, z którego nie sposób
wyjść i który jest częścią naszej codzienności. Zależność
na pozór oczywista.
Mądrość azjatycka ujmuje ze szczególną starannością
kilka aspektów:
- stan majątkowy
Biedakowi nawet kury niosą
jajka z kością
- dobro i zło
Gdy usłyszysz złe słowo, umyj zaraz uszy
Przed dobrocią i gwiazdy kryją głowy
- skąpstwo człowieka
Talerz w domu bogatego jest zawsze płytki
- siła
Siedem
razy upaść a osiem się podnieść
Siła krowy jest siłą i
siła wróbla też jest siłą
Ludy azjatyckie cenią sobie dobre
rady. Dobra rada bowiem zawsze czyni nas mądrzejszym, a nieprzyjęcie
jej lub zbagatelizowanie cechuje głupców. Każda rada to nauka,
dlatego choćby własnego kolana, ale się poradź.
Wiele przysłów polskich (bądź
też nie do końca polskich) można odnaleźć w przysłowiach
Starożytnych.
I tak, nasze kto płyta
nie błądzi znajduje swojego bliźniaka w
azjatyckim tylko głodny dobrze pozna świat.
Potrzeba rodzi rozwiązanie. Wiara
w człowieka pozwala myśleć, że wszystkie trudne czasy mają
swoich mędrców. Niepozorni ludzie, którzy są zdolni do wielkich
rzeczy, gdy sytuacja zmusi ich do działania. Gdy
w świecie zamieszanie, pojawiają się i bohaterowie.
Wiara w człowieka nie umiera,
wbrew tak wielu doświadczeniom. Trzyma się nas wiara uparcie a
nadzieja ponoć umiera ostatnia. Dlatego ten,
kto mówi: człowiek, mówi: wielkie zamierzenia.
Bywają również przysłowia,
których sens jest ukryty wyjątkowo głęboko, może nieco zbyt
głęboko:
- wśród palców są i długie i krótkie
- nie szukaj rozbójnika z pochodnią
- język nie ma kości
Afryka.
Czarna Afryka i mądrość,
której trudno nie docenić.
Człowiek
widzi mrużące się oko, Bóg widzi potykające się serce.
Ujmująca
poetyka zwyczajnego powiedzenia.
Melancholijne złote myśli
podkreślają jak bliskie wydaje się niebo,
gdy się po nie nie sięga.
Literatura afrykańska zaznacza
bardzo dokładnie nędzny żywot niewolników oraz ludzi biednych.
Gdy trup biednego rozkłada się,
czuć tylko popiół.
Kamienie na grobie będą o tym
mówić...
Wiele przysłów, które zapewne
wyrosły na gruncie doświadczeń, pomaga nam zrozumień kulturę i
zwyczaje plemion afrykańskich. Dopatrzymy się w nich łatwo
uniwersalnych treści, z których warto korzystać. Czytamy:
- nie chwytaj lamparta za ogon, ale jeśli chwyciłeś, nie puszczaj!
- młody patrzy najpierw w niebo, a potem widzi ziemię.
- lepszy chory ząb w ustach niż usta bez zębów
I tutaj można dostrzec
podobieństwa z polskimi przysłowiami:
Gdzie jest kobiet wiele, tam
kapusta się przypala
Lepsze jajo w gębie, niż kura
w kurniku
Wartością opisywaną w wielu
przypowieściach jest cierpliwość. Cierpliwość jako jedna z
podstawowych cnót zapewnia szczęście i powodzenia z
przedsięwzięciach, cechuje ludzi roztropnych.
Człowiek cierpliwy nawet
kamień ugotuje.
Kto nie jest cierpliwy w
kłopotach, będzie cierpliwy w nędzy.
Trafiamy
również na liczne przestrogi. Nie wiemy co się wydarzy, bajki uczą
dzieci, że nic nie jest pewne, przypowieści zabraniają odwracać
się plecami do świata. Ucz się posługiwać
lewą ręką, póki jeszcze masz prawą.
Należy
się również zainteresować paroma uniwersalnymi prawdami, które
pozostawiam do wolnej interpretacji i życzę miłej zabawy:
- Biegam, gdy słońce świeci. Stoję, gdy żyje ojciec.
- W kąpieli nie przykrywa się pępka
- Dziewięć jest tuż przy dziesięciu
- Kto ma ostry nóż, chce widocznie jeść mięso
- Śmierć matki i kamienny stołek okazują się z czasem złe
- Nie można równocześnie biec i drapać się w głowę
- Nikt nie może twierdzić, że widział swój tyłek
Świat
trochę inny od naszego, trochę mniej oczywisty... Mądrości
pierwotne, bajki dla niedzisiejszych dzieci... Długa droga przez
wieki, kręta ścieżka przez nauki.
I
najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku...